Co to jest smog?
Nazwa „smog” powstała ze zbitki angielskich słów: smoke – dym oraz fog – mgła. Smog, to zanieczyszczenie powietrza w postaci zawieszonych w nim szkodliwych związków chemicznych oraz pyłów. Zjawisko to powstaje wskutek działalności człowieka oraz niekorzystnych warunków atmosferycznych (bezwietrzna, wyżowa pogoda). Ze względu na warunki atmosferyczne oraz skład powietrza, naukowcy wyróżniają dwa typy smogu:
- Smog londyński – w jego skład wchodzą: pyły, sadza, tlenki azotu, węgla oraz tlenek siarki. Występuje w klimacie umiarkowanym, w okresie grzewczym, od listopada do kwietnia.
- Smog typu Los Angeles – nasila się w miesiącach letnich, w klimacie tropikalnym. Jego główne składniki to: tlenki węgla i azotu, węglowodory. Związki te ulegają przemianom fotochemicznym, w wyniku których powstaje ozon, aldehydy oraz azotan nadlenoacetylu.
W Polsce za fatalny stan powietrza odpowiada tzw. niska emisja, czyli gazy pochodzące ze spalania węgla, miału węglowego, śmieci, drewna w piecach i kotłach w gospodarstwach domowych. Do tego dochodzi duża ilość spalin samochodowych, gazy pochodzące z przemysłu, energetyki, rolnictwa.
Alarmy smogowe
Prognozy smogowe pochodzą ze stałego monitoringu jakości powietrza. Podawane są w ilości (w mikrogramach) pyłów zawieszonych o średnicy poniżej 2,5 mikrometra oraz poniżej 10 mikrometrów na metr3 powietrza. Według zaleceń WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) norma dla PM 2,5 wynosi 25 oraz dla PM 10 – 50 mikrogramów/m3. W Polsce, poziom alarmowy ogłaszany jest, gdy stężenie PM 10 wynosi 300 mikrogramów/m3 (wówczas PM 2.5 mieszczą się w granicach 180 -240 mikrogramów/m3). Nietrudno zauważyć rozbieżność pomiędzy zaleceniami WHO a poziomami alarmowymi…
Wpływ smogu na zdrowie
Pył zawieszony o średnicy poniżej 10 mikrometrów dostając się do dróg oddechowych powoduje kaszel, trudności w oddychaniu, alergie, astmę, podatność na infekcje. Pyły o średnicy poniżej 2,5 mikrometra wnikają głębiej, poprzez płuca do układu krwionośnego. W dłuższym czasie może to być przyczyną chorób serca oraz nowotworów. W smogu zawieszone są bardzo toksyczne związki chemiczne, np. WWA (w tym benzo(a)piren) o silnym działaniu kancerogennym.
Jak walczyć ze smogiem
Oczywiście najlepsze rezultaty przynosi walka na poziomie rządowym oraz samorządowym, jak np. zakazy lub ograniczenie wjazdu do miast samochodów o dużej emisji spalin, zmiana sposobu ogrzewania domów, wymiana pieców węglowych na bardziej ekologiczne, bezwzględny zakaz spalania w piecach śmieci oraz odpadów węglowych. To co możemy zrobić sami, to przesiąść się z samochodu na komunikacją miejską, zgłaszać przypadki palenia śmieci, wymienić piec na ekologiczny.
Aby chronić swoje zdrowie, w stanach dużego przekroczenia norm, unikajmy przebywania na zewnątrz, uprawiania sportów na „świeżym” powietrzu, spacerów (zwłaszcza z dziećmi). Ochronę przed wnikaniem niebezpiecznych pyłów i związków chemicznych dają maski antysmogowe. Kupując je, zadbajmy, by były dobrze dopasowane do twarzy oraz zaopatrzone w wysokiej jakości filtry.
źródła: www.wikipedia.org ; www.polskialarmsmogowy.pl
źródła zdjęć: www.pinterest.com