Poziom nadwagi i otyłości w społeczeństwie drastycznie wzrasta. Niestety badania wskazują, że w Polsce problem ten dotyczy już około 10% małych dzieci (1-3 lata), 30% dzieci w wieku wczesnoszkolnym i prawie 22% młodzieży do 15 roku życia. WHO alarmuje, że jeśli obecne trendy utrzymają się, to do 2025 roku na świecie będzie ok. 70 mln osób do 5 roku życia z nadmierną masą ciała. Te liczby pozwalają sobie uświadomić, dlaczego budowanie zdrowych nawyków żywieniowych ważne jest już od najmłodszych lat. W jaki sposób przekazywać wiedzę dzieciom, aby jedzenie zdrowych, zbilansowanych posiłków dobrze się kojarzyło i weszło im w krew? Poznaj trzy proste zasady.
Różnorodna, zbilansowana dieta i częsta aktywność fizyczna, zwłaszcza na świeżym powietrzu, to podstawy zdrowego stylu życia. Zwłaszcza u dzieci, które szybko rosną i których organizmy, aby prawidłowo się rozwijać, potrzebują stałego dostarczania witamin, mikroelementów i odpowiednich ilości białka, tłuszczy i węglowodanów. Szczególnie ważne w diecie najmłodszych jest pierwsze i drugie śniadanie, które powinno być nie tylko pożywne i dostarczać energii na cały dzień, ale także być wartościowe.
Edukacja dzieci przebiega na wielu poziomach. Jednych rzeczy uczą się w domu, innych w przedszkolu czy w szkole, a jeszcze innych od rówieśników. Dlatego tak ważne jest, aby w każdym obszarze miały możliwość utrwalania prawidłowych nawyków.
Zasada nr 1: Przykład idzie z góry
Trudno nauczyć dziecko prawidłowych zasad żywienia, jeśli w domu nie są one przestrzegane. Dzieci najlepiej uczą się przez naśladowanie, ponieważ naturalnym jest dla nich powielanie wzorców zaobserwowanych
w rodzinie. Bawią się np. że idą do pracy albo rozmawiają przez telefon, chętnie ubierają buty dorosłych. Podobnie naśladują również nasz stosunek do jedzenia. Dlatego należy pamiętać, aby nie tylko dbać o dietę całej rodziny w domu, ale także włączać dzieci do wspólnego przyrządzania posiłków czy też angażować je do udziału w zakupach, wyjaśniając, dlaczego warto wybierać takie, a nie inne produkty.
– Angażowanie dzieci do robienia zakupów i przygotowywania posiłków w naturalny sposób zachęca je do późniejszego ich smakowania, próbowania i wreszcie spożywania. Ale ważne jest także nauczenie dzieci słuchania własnego ciała. Prawidłowe reagowanie na głód i sytość to równie istotna umiejętność, jak dobór odpowiednich składników danego posiłku – tłumaczy Katarzyna Błażejewska-Stuhr, dietetyczka, psychodietetyczka kliniczna, ekspertka kampanii „Łączy nas coś dobrego”. – Warto też dawać dzieciom możliwość wyboru, ale proponując szereg zdrowych alternatyw – dodaje.
Słodycze, choć nie są polecane ani w diecie dzieci, ani dorosłych, są przysmakiem, którego chyba każdemu trudno sobie odmówić. Trzeba zatem w sposób szczególny kontrolować ich ilość i jakość. Jeżeli podajemy słodycze starszym dzieciom, to w rozsądnych ilościach i w taki sposób, by nie stanowiły nagrody czy pocieszenia. Ważne jest także, aby dzieci nie podchodziły do nich w sposób emocjonalny. Pokazujmy im, że posiłek to coś, co ma nam dodać energii oraz zapewnić zdrowie i dobre samopoczucie.
– Dzieci do drugiego / trzeciego roku życia w ogóle nie powinny dostawać słodyczy. Jest to na pewno łatwiejsze w przypadku posiadania pierwszego dziecka – z drugim, bacznie obserwującym i naśladującym starszaka, nie jest to proste zadanie. Jednak jak pokazały badania ze Skandynawii, taki model postępowania nie tylko wpływa na wypracowanie trwałych, dobrych nawyków żywieniowych (wówczas dzieci o wiele rzadziej sięgają po słodycze), ale również zmniejsza ryzyko wystąpienia problemów z próchnicą – dodaje Katarzyna Błażejewska-Stuhr.
Zasada nr 2: Nauka przez zabawę – podstawą odpowiednie narzędzia
Uczenie się przez zabawę to nie tylko przyjemna, ale również skuteczna forma edukacji. Może odbywać się
w domu, w przedszkolu, w szkole, na spacerze, wycieczce, a nawet na zakupach. Może mieć charakter spontaniczny albo zostać odpowiednio przygotowana. Zabawa to dla dzieci naturalny sposób poznawania otaczającego ich świata. Istnieje szereg narzędzi – pomocy, kart pracy, zabawek itp., które pozwalają taką formę nauki uatrakcyjnić i sprawić, że wiedza będzie jeszcze lepiej przyswajana: